Το τέρας που λέγεται εγωισμός

 

Το πρόβλημα με τις σχέσεις στην εποχή μας –θα το πω κι ας ακούγεται κοινότυπο- είναι ο εγωισμός. Γιατί στην εποχή μας; Γιατί τώρα είναι που το να θέτεις τον εαυτό σου στο επίκεντρο έχει αναχθεί σε υπέρτατη αξία, που το άτομο έχει θεοποιηθεί εις βάρος του συλλογικού. Ως αντίδραση σε παλαιότερες κοινωνικές καταστάσεις όπου οι ατομικές επιθυμίες όφειλαν να θυσιάζονται για χάρη της ομάδας, της οικογένειας, της κοινωνίας, η εποχή μας έχει θεσπίσει ως απαράβατο κανόνα πως ο καθένας πρέπει να κοιτάει τον εαυτό του είτε αυτό σημαίνει πως δεν ανακατεύεται με τις ζωές των άλλων είτε – και κατά συνέπεια-  πως κανένας δεν έχει το δικαίωμα να του καταστείλει τα θέλω του. Σωστό. Απλώς όλη αυτή η λογική διαστρεβλώνεται συχνά στο μυαλό μας, με αποτέλεσμα να εισερχόμαστε στις σχέσεις μας με τους υπόλοιπους ανθρώπους με τη λογική πως πρέπει πάντα να περνάει το δικό μας, πρέπει τα πράγματα πάντα να γίνονται όπως τα θέλουμε, διαφορετικά καταπιεζόμαστε και τελικά χαραμιζόμαστε. Η υποχώρηση έχει θεωρηθεί παράλογη αυτοθυσία και η ανιδιοτέλεια επικίνδυνο φλερτάρισμα με τη θυματοποίηση του ατόμου μας.

          Κάπως έτσι, το ότι μπορεί να είσαι απλά εγωιστής περνάει απαρατήρητο. Χάνεται μέσα στη θολή αντίληψη πως πρέπει να παλεύεις για το δίκιο σου, να διεκδικείς τους στόχους σου. Και σου δίνει μια ωραιότατη δικαιολογία κάθε φορά που παλεύεις όχι για το δίκιο σου μα για την άποψή σου που τυχαίνει να είναι άδικη. Και σου προσφέρει ένα τέλειο άλλοθι κάθε φορά που διεκδικείς όχι τους στόχους σου αλλά το δικαίωμά σου να ανάγεις σε μοναδικό στόχο το να επιβάλεις πάντα τη δική σου θέληση. Μπερδεύεις τον εγωισμό με την καλώς εννοούμενη προσπάθεια να πετύχεις, με την απαίτηση να σε σέβονται και να σε υπολογίζουν. Μα ο εγωισμός δεν είναι ποτέ κάτι καλό. Μπορεί να έχει ως αφετηρία τα παραπάνω καλά στοιχεία, όμως εκείνος τα παίρνει και τα τραβάει σε ένα επικίνδυνο σημείο. Στο σημείο που γίνεται αυτοσκοπός το να περάσει το δικό σου, όποιο κι αν είναι αυτό, ακόμα κι αν εσύ ο ίδιος ενδόμυχα ξέρεις πως είναι λάθος. Στο σημείο που γίνεται ύψιστη ανάγκη να περιστρέφονται όλα γύρω σου, ακόμα κι όταν δεν πρέπει, ακόμα κι όταν δεν χρειάζεται.

          Το πρόβλημα με τον εγωισμό είναι ακριβώς αυτό, πως ποτέ δεν εμφανίζεται με το πραγματικό του πρόσωπο, ως αυτό που είναι, ελάττωμα. Ελαττώματα όλοι έχουμε, μα ξέρουμε ότι τα έχουμε. Η θυμός για παράδειγμα δεν μπορεί να κρυφτεί. Αν έχεις νεύρα συνεχώς, καταλαβαίνεις ότι είσαι οξύθυμος κι αποφασίζεις αν θες να κάνεις κάτι για να το καταπολεμήσεις. Ο εγωισμός κρύβεται πάντα. Μεταμφιέζεται ως αίτημα κατανόησης, τρυφερότητας, ως αποτέλεσμα της κακής συμπεριφοράς του άλλου. Ο εγωιστής άνθρωπος νομίζει πως δεν φταίει ποτέ, πως ποτέ δεν ζητάει κάτι παράλογο. Θα σου πει ότι ζητάει απλώς προσοχή, αγάπη, αποδείξεις για όλα αυτά, συνεχείς, μεγάλες αποδείξεις που πρέπει να έρχονται πάντα τη στιγμή που το θέλει ο ίδιος. Διαφορετικά φταίει ο άλλος που δεν του τις δίνει, που δεν τον αγαπάει, που σκέφτεται μόνο τον εαυτό του.

          Πιστεύω πως το μεγαλύτερο βήμα για να νικήσουμε αυτό το τέρας –γιατί αν βρεις κάποιον πρόθυμο να σου θρέφει τον εγωισμό, αυτός πράγματι μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι πολύ καταστροφικό- είναι να συνειδητοποιήσουμε πως συμβαίνει και σε μας. Εκτός από ακραίες περιπτώσεις, δεν νομίζω πως κανείς θέλει να φέρεται έτσι σε έναν άνθρωπο που αγαπάει. Απλώς δεν έχει καταλάβει ότι αυτή η συμπεριφορά είναι απόρροια ενός δικού του ελαττώματος και όχι κάποιου προβλήματος από την πλευρά του άλλου. Λεπτή γραμμή χωρίζει τις καταστάσεις που πράγματι έχεις δίκιο και πρέπει να μείνεις ανυποχώρητος από αυτές που το να υποχωρήσεις είναι δείγμα μεγαλοσύνης και αναγνώρισης των λαθών σου. Στις παλαιότερες κοινωνίες και οικογένειες, έφταιγε πάντα η γυναίκα και τελείωνε η υπόθεση. Στην εποχή μας, όμως, την πιο δύσκολη ως προς αυτό μα και την πιο δίκαια και ισότιμη, η αναζήτηση της χρυσής ισορροπίας ξεκινάει πάντα από την αρχή κι είναι μια επίπονη διαδικασία.

          Δυστυχώς κάπου σε αυτή την πορεία χάνουμε συνήθως τα βήματά μας.

 

Διαβάστε το και στο eyedoll.