Ευτυχία, μια στιγμή ή μια συνέχεια;

Την αναζητούμε σε μια στιγμή, τόσο μικρή, που γίνεται ακαθόριστη, τόσο ακαθόριστη, που είναι άπιαστη. Είναι η στιγμή της απόλυτης πλήρωσης, του αγγίγματος της θεϊκής υπόστασης, χωρίς προβλήματα, χωρίς εμπόδια. Τότε που νιώθουμε ότι οι ουρανοί ανοίγουν, ότι τίποτα δεν εμποδίζει το φωτεινό μας μονοπάτι. Κι είναι πράγματι άξια λατρείας η συγκίνηση αυτή. Γιατί ξεχνάμε ότι είμαστε άνθρωποι, σαν οι ατέλειες να μην υπάρχουν πια, μόνο η ανεφέλωτη ευδαιμονία μας, αυτό που λέμε ευτυχία.

          Όμως, σε έναν κόσμο, όπου η αυτοεκπλήρωση επιτυγχάνεται μέσα από πολλά στάδια, από πόνο και συνακόλουθη αναζήτηση, πόσο συχνά μπορούμε να αγγίξουμε αυτή τη στιγμή; Μέσα στις ποικίλες στεναχώριες, τη φθορά, τη συνειδητοποίηση της ασημαντότητας του εαυτού μας μπροστά στο τετελεσμένο ή το βέβαια επικείμενο, η στιγμή που αναζητούμε μοιάζει ουτοπία. Κάθε ανάσα μας είναι ποτισμένη με την γλυκόπικρη αίσθηση της ζωής. Ακόμα κι όταν η γεύση είναι γλυκιά, η πίκρα είναι παρούσα, ως ανάμνηση, ως πληγή που έγινε ουλή, ως έναυσμα φιλοσόφησης. Κι αν ψάχνουμε την ευτυχία μέσα σε κάποια στροφή του χρόνου, όπου καμιά πίκρα δεν μπορεί να μας αγγίξει, ίσως δεν τη βρούμε ποτέ.

         Βέβαια, η αναζήτηση του αψεγάδιαστου, του απολύτως εναρμονισμένου με τα θέλω μας σημείου στο δρόμο μας, μας δίνει προσανατολισμό, μας δίνει κουράγιο να παλεύουμε. Με κάθε σύννεφο που διώχνουμε νιώθουμε ότι είμαστε ένα βήμα πιο κοντά, το μυαλό μας υπαγορεύει ότι κοντεύουμε, ότι πλησιάζει η στιγμή, όπου όλες οι συνθήκες θα έχουν εκπληρωθεί. Κι έτσι γίνεται το ταξίδι μας μια διαρκής προσπάθεια προσέγγισης του τέλειου. Η συχνότητα δεν είναι ζήτημα που μας απασχολεί, μόνο η επίτευξη. Άλλωστε, η σφοδρότητα της εμπειρίας εξαλείφει κάθε αγωνία, κάθε παραίτηση απ’ το κυνήγημα του άπιαστου. Η ευτυχία, θεωρούμενη ως μια απόλυτη στιγμή άδεια από προβλήματα, γεμάτη από τις ποθητές επιτυχίες σε όλους τους τομείς, γίνεται αυτοσκοπός, νόημα μιας ολόκληρης ύπαρξης.

Ίσως γι’ αυτό η έλευσή της μας αφήνει ξέπνοους. Μερικές ανάσες δεν αρκούν, για να χτίσουν μια ζωή, η αδιαφορία για το ταξίδι δεν γίνεται να αφήσει ακλόνητη την ομορφιά του προορισμού. Φτάνοντας ρουφάμε την άγρια χαρά της ευδαιμονίας κι ύστερα, εγκλωβισμένοι στον ορισμό που δώσαμε εμείς στην ευτυχία, αναγκαζόμαστε να αναχωρήσουμε και να συνεχίσουμε το ταξίδι μας για τον επόμενο σταθμό. Η πολυπόθητη στιγμή, ακριβώς επειδή είναι στιγμή, ακριβώς επειδή είναι σπάνια και σφοδρή, παρέρχεται πολύ γρήγορα. Η δύναμη της, απ’ το παρελθόν πια, μπορεί να μας δώσει την ανάσα που μας λείπει, για να επιχειρήσουμε να επιτύχουμε ξανά το στόχο. Η ζωή μας είναι πλέον, στην καλύτερη περίπτωση, μια αλλεπάλληλη προσέγγιση και συνακόλουθη απομάκρυνση από τη μοναδική πηγή της δύναμής μας. Το μόνο που αξίζει είναι αυτή η στιγμή, η οποία, ακόμα κι αν δεν γίνει έμμονη ιδέα, σίγουρα μας τυφλώνει και μας αφαιρεί την ικανότητα να φιλοσοφήσουμε και να μάθουμε από τις συμφορές. Κάθε πρόβλημα νοείται μόνο ως εμπόδιο, το οποίο οφείλουμε να ξεπεράσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα, ούτως ώστε να συνεχίσουμε την κούρσα μας.

Δυστυχώς, όμως, υπάρχει και χειρότερη περίπτωση. Η περίπτωση, κατά την οποία η περίφημη στιγμή έρχεται, όλα στη ζωή μας είναι στην εντέλεια και το μυαλό μας φωνάζει με δύναμη ότι είναι η ώρα να νιώσουμε ευτυχισμένοι. Μα η καρδιά αντιστέκεται, πρέπει, αλλά δεν μπορούμε να αισθανθούμε τη ζητούμενη πληρότητα. Η υπερβολική προσπάθεια, η αναγωγή της ευτυχίας σε κάτι μετρήσιμο, εκ των προτέρων καθορισμένο έχει ανδρώσει το μυαλό, μα έχει παραλύσει την καρδιά. Γιατί της πήρε το πιο σημαντικό, την ελευθερία να βιώσει την ευτυχία αυθόρμητα, απροετοίμαστα, χωρίς ορισμούς και συνθήκες. Κυρίως γιατί της περιόρισε το φτερούγισμα, τη φυλάκισε στα όρια του χρόνου και του χώρου, τα σίδερα του μυαλού προσπάθησαν να γίνουν και σίδερα της καρδιάς. Η τελευταία δεν έχει άλλον τρόπο να αντισταθεί παρά μόνο με την άρνηση, τη δήλωση ότι η δύναμη του μυαλού γίνεται αδυναμία, όταν προσπαθεί να κυριαρχήσει σε ζητήματα ανυπότακτα.

Τελικά, η στιγμή που αναζητούμε με τόσο ζήλο δηλητηριάζει την ύπαρξή μας. Την υποβιβάζει απλά σε ένα κυνήγι, της στερεί τη μαγεία του απλού, του απροσδόκητου, του αβίαστου. Μας εμποδίζει απ’ το να δούμε τη ζωή μας ως ένα σύνολο στιγμών, οι οποίες όλες αξίζουν και εμπλουτίζουν την εμπειρία μας. Το κυριότερο και συνάμα χειρότερο, μας δίνει την αλαζονική και αχάριστη πολυτέλεια να σπαταλάμε το δώρο που μας έχει δοθεί, να το προσπερνάμε και να του δίνουμε σημασία μόνο όταν πληροί τα κριτήρια, τα οποία εμείς έχουμε θέσει. Είναι αυτά τα κριτήρια τόσο σημαντικά, ώστε να αξίζουν να αγνοούμε μια ολόκληρη ζωή για λίγες μόνο στιγμές;

Σίγουρα δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση του εγώ του ανθρώπου από τη συνειδητοποίηση της επίτευξης των στόχων του, του θετικού ελέγχου όλων των τομέων, οι οποίοι επηρεάζουν τα συναισθήματά του. Όμως, αυτό δεν είναι δυνατόν να συμβαίνει πάντα, σε κάθε στροφή της πορείας μας η χαρά αναμειγνύεται με τη λύπη. Κι είναι αληθινά άμυαλη σπατάλη η απόρριψη των γλυκόπικρων στιγμών, μόνο και μόνο επειδή δεν μας προσφέρουν ανόθευτη τη χαρά και την ικανοποίηση της απόλυτης εναρμόνισης με τις επιθυμίες μας. Όπως είναι αληθινά γενναία στάση η απόλαυση της χαράς της κάθε στιγμής, ακόμα και η ανακάλυψη ομορφιάς σε στιγμές όπου η πίκρα υπερισχύει. Γιατί δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να μπορεί κανείς μέσα στην καταιγίδα να δει τις μικρές, θαυματουργές σταγόνες, να τις αγγίξει και να ξεχάσει τα σύννεφα. Το ουράνιο τόξο θα εμφανιστεί ως απόρροια της ικανότητάς του να γυρνάει την πλάτη στα άσχημα και να χαίρεται αβίαστα, βαθιά, ειλικρινά με κάθε λουλούδι, κάθε αστέρι, που θα βρεθεί στα βουνά μα και στις χαράδρες του ταξιδιού του.

Στ’ αλήθεια αυτό είναι η ευτυχία, η πραγματική, η ζωογόνος, η αιώνια. Είναι το ρούφηγμα της ζωής, η πλήρωση της καρδιάς μας με την ευλογία της καθημερινότητας. Είναι η αποδοχή των συμφορών ως στοιχεία, τα οποία ενδυναμώνουν τον εαυτό μας, μα κυρίως φωτίζουν τις χαρές και μας δίνουν τα εφόδια να τις εκτιμούμε στο έπακρο. Είναι το σκάψιμο της ψυχής, τόσο βαθιά, ώστε να είναι πλέον ορθάνοιχτη να υποδεχτεί και να πανηγυρίσει κάθε μικρή, ελάχιστη, μα συγχρόνως μέγιστη χαρά. Είναι η γνώση ότι η ζωή είναι ένα δώρο. Μόνο αυτό. Όλο αυτό.